تاثیر استفاده از بارکد در جلب اعتماد معاف شدگان از اهدای خون در پاسخگویی به سؤالات با نگاه ویژه به hiv

چکید ه   سابقه و هدف   همه گیری hiv و ایدز به علت رشد چشمگیر و هزینه های مراقبتی بالا و هم چنین تاثیر گسترده ای که از معضلات اجتماعی همانند اعتیاد تزریقی و رابطه جنسی نامطمئن می پذیرد، به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات جوامع امروزی محسوب می شود. یکی از راه های انتقال hiv از طریق دریافت خون و فرآورده های آن است که برای پیشگیری از این امر مراکز انتقال خون اقدام به حذف داوطلبین پرخطر از طریق مشاوره قبل از خون گیری و کنار گذاشتن واحد آلوده از طریق آزمایش می نمایند. نظر به این که حذف داوطلبین پرخطر در جریان مشاوره توسط پزشکان سازمان نقش مهمی در کاهش موارد hiv در خون های اهدایی دارد و از آن جا که رفتارهای پرخطری که افراد را در معرض مواجهه با hiv قرار می دهد اغلب از نوع تابو بوده و افراد در مورد صحبت کردن درباره آن ابا دارند، در این مطالعه سعی شده است تا تاثیر استفاده از بارکد را در جلب اعتماد مراجعین بررسی نماییم.   مواد وروش ها   مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بود. در این مطالعه بعد از آموزش پزشکان اعزامی از پایگاه های مرکز استانی، مقرر شد آن ها مراجعینی را که به هر علت از اهدای خون معاف می گردند در صورت تمایل از نظر سابقه اعتیاد تزریقی و رفتار جنسی نامطمئن مورد پرسش قرار داده و نتایج را با استفاده از روش بارکد به صورت مثبت یا منفی گزارش کنند. سپس نمونه خون گرفته شده از آن ها از نظر hiv آزمایش می شود. کلیه نتایج بعد از وارد نمودن در برنامه spss توسط آزمون کای دو( chi-square ) مورد بررسی و تحلیل آماری قرار گرفت.   یافته ها   از مجموع 36312 نفر معاف شدگان شرکت کننده در طرح، تعداد 349 نفر (1درصد) سابقه رفتار جنسی نامطمئن و اعتیاد تزریقی هر دو را اعلام کردند، تعداد 1735 نفر (8/4 درصد) فقط سابقه رفتار جنسی نامطمئن، 267 نفر (7/0 درصد) فقط سابقه اعتیاد تزریقی و مابقی شامل 33961 نفر(5/93 درصد) هیچ گونه سابقه ای از رفتار جنسی نامطمئن و اعتیاد تزریقی ذکر نکردند. از تعداد 43 نفر مبتلا به hiv یک نفر(58/0 در هزار) در گروه دوم و 42 نفر(2/1 در هزار) در گروه چهارم قرار داشتند.   نتیجه گیری   با توجه به این که شایع ترین راه های شناخته شده سرایت hiv در ایران از طریق اعتیاد تزریقی(8/60 درصد) و رفتار جنسی نامطمئن(3/7 درصد) می باشد، شیوع بالای hiv در معاف شدگان که هیچ گونه سابقه ای از رفتار جنسی نامطمئن و اعتیاد تزریقی را ذکر نکرده اند، این فرضیه را تقویت می کند که حتی استفاده از روش بارکد نتوانسته است در جلب اطمینان معاف شدگان جهت ارایه اطلاعات محرمانه خویش موفق عمل کند. لذا به نظر می رسد در صورت اطلاع رسانی کافی به پزشکان در مورد اهمیت استفاده از روش بارکد در انتقال خون و هم چنین صرف وقت و حوصله کافی از طرف ایشان، احتمال کسب نتایج صحیح و دقیق در این زمینه دور از انتظار نیست.   کلمات کلیدی : اعتیاد تزریقی، رفتار جنسی، hiv ، اهدای خون